1 00:00:07,560 --> 00:00:12,600 Het heeft me een menswaardig bestaan gegeven. 2 00:00:12,600 --> 00:00:17,280 Vroeger hing ik van mijn man af. 3 00:00:17,280 --> 00:00:23,470 Maar door het basisinkomen is dat voor mij veranderd. 4 00:00:23,470 --> 00:00:27,920 Als ik mooie kleren maak en ze kan verkopen, 5 00:00:27,920 --> 00:00:32,759 Dan voel ik me goed. Dan heb ik er ook iets voor gedaan. 6 00:00:47,000 --> 00:00:49,600 Goeienavond, welkom bij Panorama, 7 00:00:49,600 --> 00:00:53,360 vergeet alles wat u dacht en denkt over arbeid en inkomen, 8 00:00:53,360 --> 00:00:56,080 wij vegen vanavond het bord schoon en zetten 9 00:00:56,080 --> 00:01:00,080 er een ander idee op: het basisinkomen voor iedereen 10 00:01:00,080 --> 00:01:05,399 Wat als en dat is nu niet om te lachen, 11 00:01:05,399 --> 00:01:08,920 wat als iedereen in ons land vanaf 18 jaar maandelijks 12 00:01:08,920 --> 00:01:12,559 1500 euro zou krijgen van de overheid? 13 00:01:12,559 --> 00:01:15,839 Wie meer wil, kan boven op dat basisinkomen nog werken, 14 00:01:15,839 --> 00:01:19,679 wie genoeg heeft aan die 1500 euro kan andere leuke dingen doen. 15 00:01:19,679 --> 00:01:21,719 We schrappen wel alle andere uitkeringen 16 00:01:21,719 --> 00:01:25,439 zoals leeflonen, pensioenen, werkloosheidsvergoedingen, enz. 17 00:01:25,439 --> 00:01:29,240 Gewoon iedereen 1500 euro per maand. 18 00:01:29,240 --> 00:01:31,679 Onvoorwaardelijk en tot het einde van uw dagen. 19 00:01:31,679 --> 00:01:34,650 Waanzin, hoor ik u al denken. 20 00:01:34,650 --> 00:01:36,460 Wel, dan moet u zeker blijven kijken, 21 00:01:36,460 --> 00:01:39,209 want dan zal u zien dat de Zwitsers een referendum 22 00:01:39,209 --> 00:01:44,109 gaan houden over dat basisinkomen en dat het in de praktijk al bestaat. 23 00:01:44,109 --> 00:01:46,840 Onder meer in een dorp in Namibië. 24 00:01:46,840 --> 00:01:50,579 Reportages van Alina Kneepkens en Jozef Devillé. 25 00:01:55,899 --> 00:02:01,120 Ons land staat stil, we breken wereldrecords als het op files aankomt, 26 00:02:01,120 --> 00:02:04,920 1 op de 10 Belgische werknemers zit thuis met een burnout 27 00:02:04,920 --> 00:02:07,039 en geen enkel land gaat Belgie voor 28 00:02:07,039 --> 00:02:09,719 in het slikken van antidepressiva en slaappillen. 29 00:02:09,719 --> 00:02:13,359 We werken ons kapot, maar regering na regering 30 00:02:13,359 --> 00:02:15,280 wordt er van ons een inspanning gevraagd, 31 00:02:15,280 --> 00:02:17,120 want we moeten nog harder werken 32 00:02:17,120 --> 00:02:19,040 en de overheid moet besparen. 33 00:02:19,040 --> 00:02:22,089 De regering wil in ieder geval haar begrotingsobjectief bereiken. 34 00:02:22,089 --> 00:02:24,280 Dit zouden eerder maatregelen zijn in het kader 35 00:02:24,280 --> 00:02:26,099 van de herschikking van de begroting. 36 00:02:26,099 --> 00:02:28,800 En nu moeten we ten eerste besparen. 37 00:02:28,800 --> 00:02:31,489 Er is geen geld bij Vlaanderen, bij de Federale Overheid. 38 00:02:31,489 --> 00:02:34,119 De inspanning is al zwaar en ze zal nog zwaarder worden. 39 00:02:34,119 --> 00:02:36,200 Dat is ook de keuze die we maken. 40 00:02:36,200 --> 00:02:39,680 Het gevoel leeft dat velen niet meer mee kunnen 41 00:02:39,680 --> 00:02:43,000 en dat ook de middenklasse stilaan uitgeperst wordt. 42 00:02:43,490 --> 00:02:48,140 De ongerustheid is groot bij de werkende bevolking in België. 43 00:02:49,000 --> 00:02:52,000 Vaak horen we zeggen dat er geen alternatief is, 44 00:02:52,000 --> 00:02:54,000 we kunnen niet anders dan besparen. 45 00:02:55,080 --> 00:03:01,040 Een revolutionair idee om overheidssubsidies te hervormen 46 00:03:01,040 --> 00:03:04,560 spreekt zowel de linker- als de rechterzijde aan. 47 00:03:04,560 --> 00:03:09,840 Het geet om minimale steun: een gegarandeerd basisinkomen. 48 00:03:10,080 --> 00:03:14,480 Hoe zou de wereld eruitzien als iedereen een inkomen kreeg, 49 00:03:14,480 --> 00:03:17,280 ook als ze geen werk vinden? 50 00:03:17,280 --> 00:03:20,480 Een utopie waarin iedereen geld krijgt? 51 00:03:20,480 --> 00:03:23,800 Zwitserland vervangt misschien zijn armoedebeleid 52 00:03:23,800 --> 00:03:26,000 door een basisinkomen. 53 00:03:27,000 --> 00:03:30,560 Een onvoorwaardelijk basisinkomen, wat is dat? 54 00:03:30,560 --> 00:03:34,879 Precies wat het woord zegt, dat iedereen vanaf 18 jaar, 55 00:03:34,879 --> 00:03:37,160 ongeacht geslacht of huidig inkomen, 56 00:03:37,160 --> 00:03:40,039 van de overheid een basisinkomen krijgt, 57 00:03:40,039 --> 00:03:42,679 onvoorwaardelijk, of je nu een job hebt, 58 00:03:42,679 --> 00:03:45,920 studeert of thuisblijft om voor de kinderen te zorgen, 59 00:03:45,920 --> 00:03:50,960 iedereen krijgt hetzelfde om in zijn basisbehoeften te kunnen voorzien. 60 00:03:50,960 --> 00:03:55,480 Je mag naast je basisinkomen nog zoveel werken en verdienen als je zelf wil. 61 00:03:55,480 --> 00:03:58,280 In Belgie werken al sinds de jaren 80 62 00:03:58,280 --> 00:04:00,759 verschillende mensen rond het basisinkomen. 63 00:04:00,759 --> 00:04:03,719 Zo maakte Philippe Van Parijs destijds een werkgroep 64 00:04:03,719 --> 00:04:07,439 met onder andere Guy Standing en Roland Duchâtelet. 65 00:04:07,439 --> 00:04:09,439 Duchâtelet kennen we nog van Vivant 66 00:04:09,439 --> 00:04:13,079 maar vooral nu als eigenaar van enkele voetbalploegen. 67 00:04:13,079 --> 00:04:15,479 Francine Mestrum is een van de zeldzame 68 00:04:15,479 --> 00:04:17,678 maar zeer uitgesproken tegenstanders. 69 00:04:17,678 --> 00:04:23,079 Psychiater Dirk de Wachter en Sarah van Liefferinghe van de piratenpartij 70 00:04:23,079 --> 00:04:26,759 zien de voordelen op het welzijn van mensen. 71 00:04:26,759 --> 00:04:28,759 Wij zien hoe heel veel mensen vastzitten 72 00:04:28,759 --> 00:04:34,159 in de rat race van meer werken, harder werken, langer werken, 73 00:04:34,159 --> 00:04:39,000 zodat we meer kunnen consumeren en zodat onze economie kan groeien. 74 00:04:39,000 --> 00:04:42,599 Maar wij voelen en heel veel mensen voelen dat model dat frustreert ons, 75 00:04:42,599 --> 00:04:45,079 het put ons uit en het maakt ons emotioneel leeg. 76 00:04:45,079 --> 00:04:49,480 Veel mensen kan het werk niet aan, 77 00:04:49,480 --> 00:04:56,439 vindt het te zwaar, komt bij mij en zegt van ‘dokter, help mij, ik kan niet meer, 78 00:04:56,439 --> 00:05:02,239 en helpen, als dokter betekent, werkonbekwaamheid schrijven’. 79 00:05:02,239 --> 00:05:04,359 De laatste tien jaar is het aantal mensen 80 00:05:04,359 --> 00:05:06,519 dat dus langdurig werkonbekwaam wordt, 81 00:05:06,519 --> 00:05:08,840 is met 50% toegenomen, we moeten 82 00:05:08,840 --> 00:05:11,879 daar heel fundamenteel beginnen over nadenken 83 00:05:11,879 --> 00:05:15,359 en basisinkomen is een van die fundamentele dingen 84 00:05:15,359 --> 00:05:19,000 die daar mee aanzet kan toe geven. 85 00:05:19,600 --> 00:05:23,800 We moeten nu een basisinkomen invoeren. 86 00:05:23,800 --> 00:05:29,840 Want door de globalisiering die in de jaren 1980 begonnen is, 87 00:05:29,840 --> 00:05:35,040 is het arbeidsaanbod in de wereld, 88 00:05:35,040 --> 00:05:41,680 het aantal mensen op de globale arbeidsmarkt, verviervoudigd. 89 00:05:41,680 --> 00:05:48,480 De voorbije dertig jaar is er dus sprake van een neerwaartse druk 90 00:05:48,480 --> 00:05:50,480 op onze reële lonen. 91 00:05:54,480 --> 00:05:56,559 De Britse econoom Guy Standing 92 00:05:56,559 --> 00:06:00,119 heeft het grootste experiment ooit met een basisinkomen geleid. 93 00:06:00,119 --> 00:06:06,120 In India ontvingen 20.000 mensen twee jaar lang een echt basisinkomen. 94 00:06:06,120 --> 00:06:07,760 Over die verbluffende resultaten 95 00:06:07,760 --> 00:06:10,719 gaat hij overal ter wereld spreken. 96 00:06:10,719 --> 00:06:12,679 Onlangs was hij nog te gast in Brussel, 97 00:06:12,679 --> 00:06:15,800 op uitnodiging van voormalig EU commissaris 98 00:06:15,800 --> 00:06:20,000 van werk en sociale zaken, Laszlo Andor. 99 00:06:20,680 --> 00:06:22,680 Heel erg bedankt. 100 00:06:22,680 --> 00:06:28,280 We mogen vooral niet terugvallen op de oude norm. 101 00:06:28,320 --> 00:06:32,480 Professor Standing komt uit de hoek van de International Labour Organisation. 102 00:06:32,480 --> 00:06:34,200 Nu vertelt hij in zijn boeken 103 00:06:34,200 --> 00:06:37,160 over de groeiende onderklasse in onze samenleving 104 00:06:37,160 --> 00:06:40,440 en wat hij met zijn neologisme het precariaat noemt. 105 00:06:40,440 --> 00:06:47,280 Het precariaat bestaat uit vele miljoenen mensen 106 00:06:47,280 --> 00:06:50,860 die te maken krijgen met onzekere arbeid. 107 00:06:50,860 --> 00:06:56,280 Ze hebben geen richting. Ze bouwen geen carrière uit. 108 00:06:56,280 --> 00:06:58,390 Het is een trend waar dat we in zitten sinds 109 00:06:58,390 --> 00:07:00,120 de jaren ’80 met Thatcher en Reagan 110 00:07:00,120 --> 00:07:03,639 en na dertig jaar ‘greed is good’ 111 00:07:03,639 --> 00:07:05,500 is het nu wel tijd voor iets anders. 112 00:07:05,500 --> 00:07:08,000 Other models, now! 113 00:07:09,720 --> 00:07:13,240 Investeer in mensen, niet in wapens / Michel, marche arrière ou à la guerre 114 00:07:13,240 --> 00:07:15,240 ZWIJGEN en WERKEN! 115 00:07:17,240 --> 00:07:20,000 Bespaar niet op onze Toekomst! 116 00:07:20,000 --> 00:07:22,280 Harder? Faster? Longer? Like Machines? 117 00:07:23,720 --> 00:07:28,000 En die onzekerheid brengt veel stress teweeg. 118 00:07:28,000 --> 00:07:32,880 Het precariaat gaat vaak gebukt onder de dreiging 119 00:07:32,880 --> 00:07:36,000 van een onhoudbare schuldenlast. 120 00:07:36,000 --> 00:07:40,160 Eén tegenvaller en ze staan op straat. 121 00:07:40,000 --> 00:07:45,360 We zijn nu 2 of 3 keer, volgens de landen, rijker, 122 00:07:45,360 --> 00:07:49,320 pro capita dan in de golden sixties, 123 00:07:49,320 --> 00:07:51,480 en we zitten hier nog altijd met een 124 00:07:51,480 --> 00:07:52,839 enorme werkloosheid. 125 00:07:52,839 --> 00:07:54,960 Mensen die angstig zijn voor hun job 126 00:07:54,960 --> 00:07:57,760 en we zijn 2 tot 3 keer rijker. 127 00:07:57,760 --> 00:08:00,239 Zijn we niet helemaal dwaas aan het functioneren? 128 00:08:00,239 --> 00:08:03,879 Armoede los je op met inkomen, 129 00:08:03,879 --> 00:08:08,120 dus je moet arme mensen een uitkering geven die hoog genoeg is, 130 00:08:08,120 --> 00:08:10,160 wat vandaag niet gebeurt. 131 00:08:10,160 --> 00:08:14,020 Daar hebben de voorstanders van het basisinkomen volledig gelijk, 132 00:08:14,020 --> 00:08:17,079 arme mensen hebben een inkomen nodig 133 00:08:17,079 --> 00:08:19,000 waarmee ze waardig kunnen leven. 134 00:08:21,479 --> 00:08:24,280 Om met eigen ogen te zien wat een basisinkomen 135 00:08:24,280 --> 00:08:28,399 met mensen in armoede doet, reisden we naar Namibie, 136 00:08:28,399 --> 00:08:30,479 een land van grote contrasten. 137 00:08:30,479 --> 00:08:33,600 De gigantische opbrengsten van de diamantexport 138 00:08:33,600 --> 00:08:36,840 staan er in schril contrast met de gevaarlijke situatie 139 00:08:36,840 --> 00:08:40,280 waar mensen in armoede leven. 140 00:08:40,280 --> 00:08:43,520 Otjivero is een arme nederzetting in de woestijn 141 00:08:43,520 --> 00:08:45,799 waar de mensen werkelijk niets hadden. 142 00:08:47,960 --> 00:08:51,530 We waren arm in Otjivero. Straatarm. 143 00:08:51,530 --> 00:08:56,600 Maar door het basisinkomen hadden we iets om te eten en te slapen. 144 00:08:57,000 --> 00:09:01,159 Otjivero werd in 2009 uitgekozen voor een experiment 145 00:09:01,159 --> 00:09:06,079 waarbij haar 930 inwoners elke maand 100 Namibische dollar 146 00:09:06,079 --> 00:09:08,879 of zo’n 7 euro per persoon kregen. 147 00:09:08,879 --> 00:09:11,560 Onvoorwaardelijk, mensen kregen zelf de vrijheid 148 00:09:11,560 --> 00:09:14,000 om te beslissen wat ze met dat geld zouden doen. 149 00:09:14,240 --> 00:09:21,120 Het waren meestal huizen van plastic en karton 150 00:09:21,120 --> 00:09:26,400 waar de mensen in woonden. En door het basisinkomen 151 00:09:26,400 --> 00:09:32,000 zag je zes maanden tot een jaar later 152 00:09:32,000 --> 00:09:37,360 dat Otjivero er anders begon uti te zien. 153 00:09:38,000 --> 00:09:42,480 De Namibische raad van kerken, enkele vakbonden en NGO’s 154 00:09:42,480 --> 00:09:45,759 zorgden voor de fondsen van dit uitzonderlijke project. 155 00:09:45,759 --> 00:09:49,400 Priester Wilfred Diergaart en bisschop Zephania Kameeta 156 00:09:49,400 --> 00:09:54,399 kozen Otjivero uit als ideale nederzetting voor dit experiment. 157 00:09:54,399 --> 00:09:56,239 Dit stukje niemandsland in de woestijn 158 00:09:56,239 --> 00:09:59,120 is bevolkt door verschillende etnische groepen. 159 00:09:59,120 --> 00:10:02,079 Wetenschappers Claudia en Dirk Haarmann 160 00:10:02,079 --> 00:10:04,519 hebben grondig onderzoek ter plaatse gevoerd 161 00:10:04,519 --> 00:10:07,399 en in samenwerking met de universiteit van Kaapstad 162 00:10:07,399 --> 00:10:09,000 de resultaten geanalyseerd. 163 00:10:09,000 --> 00:10:13,920 In het begin leek honderd Nabimische dollar geen groot bedrag 164 00:10:13,920 --> 00:10:17,800 We dachten dat het zou helpen met voedselzekerheid 165 00:10:17,800 --> 00:10:23,000 en mensen zou helpen omgaan met het dagelijkse leven in armoede. 166 00:10:23,000 --> 00:10:26,380 Maar de resultaten waren verrassend. 167 00:10:26,380 --> 00:10:32,160 De ondervoeding in het dorp daalde van 42 percent naar 10 percent. 168 00:10:32,160 --> 00:10:34,160 Er was genoeg te eten. 169 00:10:34,160 --> 00:10:38,280 Maar de mensen schoten ook in actie 170 00:10:38,280 --> 00:10:40,560 en namen hun leven in eigen handen. 171 00:10:40,560 --> 00:10:44,300 Er kwam een process van empowerment op gang. 172 00:10:46,360 --> 00:10:49,400 Door het basisinkomen bloeide mijn zaak op. 173 00:10:49,400 --> 00:10:52,800 Ik ben meubelmaker. Ik maak bedden en zo. 174 00:10:54,000 --> 00:10:58,240 We dachten na over hoe we ons leven konden verbeteren. 175 00:10:58,240 --> 00:11:04,040 Marie-Rose is als kapster begonnen. Ze verkoopt ook brood en koekjes. 176 00:11:05,240 --> 00:11:07,560 Dit is mijn werk. 177 00:11:07,560 --> 00:11:09,440 Zij betaalt me hiervoor. 178 00:11:10,771 --> 00:11:14,000 Koopkracht heet dat, van zodra je mensen geld geeft, 179 00:11:14,000 --> 00:11:16,000 kunnen ze het ook spenderen. 180 00:11:17,600 --> 00:11:21,760 Het grootste succesverhaal dat ik daar gezien heb, 181 00:11:21,760 --> 00:11:24,640 was het oprichten van een bakkerij 182 00:11:24,640 --> 00:11:27,640 met de opbrengsten van het basisinkomen. 183 00:11:27,640 --> 00:11:29,240 Ik heet Frida. 184 00:11:29,240 --> 00:11:34,440 Die bakkerij is nu zelfvoorzienend. 185 00:11:34,440 --> 00:11:39,840 Als je iemand geld geeft, waarom zouden ze dan lui worden? 186 00:11:39,840 --> 00:11:43,880 Ik ben niet lui. Ik heb weer hoop gekregen. 187 00:11:43,880 --> 00:11:48,000 en ik heb elke dag mijn bezigheid. 188 00:11:48,000 --> 00:11:53,440 Als je iemand geld geeft, kunnen ze zelf beslissen wat ze ermee doen. 189 00:11:53,440 --> 00:11:57,760 De overheid gaf ons allen maar maïsmeel 190 00:11:57,760 --> 00:12:00,440 Maar niet iedereen eet pap. 191 00:12:00,440 --> 00:12:03,600 Hoe weet je dat iedereen maismeel wil eten? 192 00:12:03,600 --> 00:12:05,600 Niet iedereen eet het. 193 00:12:06,840 --> 00:12:11,280 Je geeft hen geld en zij beslissen wat ze ermee kopen. 194 00:12:11,280 --> 00:12:16,520 Zo leert een volwassene hoe het leven in elkaar zit. 195 00:12:16,520 --> 00:12:21,120 Het is eerder een volwassen dan een paternalistisch beleid. 196 00:12:22,000 --> 00:12:25,919 Maar waarom hebben we een basisinkomen nodig in Belgie 197 00:12:25,919 --> 00:12:29,240 als we al zo’n uitgebreid uitkeringssysteem hebben. 198 00:12:29,240 --> 00:12:34,480 Wel, alleen als je de koning bent krijg je zomaar geld, onvoorwaardelijk. 199 00:12:34,480 --> 00:12:37,599 Belgie heeft inderdaad een prima sociaal vangnet, 200 00:12:37,599 --> 00:12:41,039 maar het is ook vreselijk complex. 201 00:12:41,039 --> 00:12:44,440 Als men partieel gaat werken, wat soms wel kan, 202 00:12:44,440 --> 00:12:47,559 dan heeft men minder inkomen dan zijn ziekte-uitkering. 203 00:12:47,559 --> 00:12:50,399 Dus daar wordt men voor gestraft. 204 00:12:50,399 --> 00:12:52,800 Dat is bijzonder contraproductief. 205 00:12:52,800 --> 00:12:56,759 Dat maakt u afhankelijk, dat neemt ook compleet de motivatie weg, 206 00:12:56,759 --> 00:13:00,079 met een laagbetaalde job verdien je minder 207 00:13:00,079 --> 00:13:02,159 dan dat je een uitkering zou krijgen. 208 00:13:02,159 --> 00:13:05,119 En dus een van de basisargumenten 209 00:13:05,119 --> 00:13:07,320 in de Belgische of de Europese context 210 00:13:07,320 --> 00:13:10,759 is dat het huidig systeem een soort armoedeval, 211 00:13:10,759 --> 00:13:15,349 een werkloosheidsval creert, door het feit dat die voorwaardelijk, 212 00:13:15,349 --> 00:13:17,899 door het feit dat die uitkeringen voorwaardelijk zijn. 213 00:13:17,899 --> 00:13:20,759 Wij hebben het zover gebracht dat wij mensen betalen 214 00:13:20,759 --> 00:13:23,680 om te controleren wat een niet -werkende persoon doet. 215 00:13:23,680 --> 00:13:25,350 Dat is dus eigenlijk krankzinnig. 216 00:13:25,350 --> 00:13:31,200 Met een basisinkomen heb je geen groot ambtenarenapparaat nodig. 217 00:13:31,000 --> 00:13:34,720 Nu kost het herverdelen van geld heel veel geld, 218 00:13:34,720 --> 00:13:38,960 aan mensen die daar dus eigenlijk nutteloos mee bezig zijn. 219 00:13:38,960 --> 00:13:41,160 Of die op die manier dus wel vervangbaar zijn. 220 00:13:41,160 --> 00:13:43,919 Men kan die herverdeling dus veel efficienter maken 221 00:13:43,919 --> 00:13:46,000 door gewoon een basisinkomen te geven. 222 00:13:46,560 --> 00:13:50,200 En de mensen hoeven niet te frauderen. 223 00:13:50,200 --> 00:13:52,880 Er valt niks te frauderen. 224 00:14:00,000 --> 00:14:04,200 Als niemand nog kan frauderen om een basisinkomen te krijgen, 225 00:14:04,200 --> 00:14:07,799 dan hoeft niemand nog gecontroleerd te worden. 226 00:14:07,799 --> 00:14:09,640 Een van de voornaamste onderdelen 227 00:14:09,640 --> 00:14:13,119 in ons uitkeringssysteem wordt zo overbodig. 228 00:14:14,439 --> 00:14:17,500 Wie was er nog op zoek naar plaatsen om te besparen? 229 00:14:23,760 --> 00:14:27,719 Basisinkomen is an idea that refuses to die. 230 00:14:27,719 --> 00:14:31,719 Het begon al met Thomas Payne in 1795. 231 00:14:31,719 --> 00:14:34,119 Maar ook in 1848 in Brussel 232 00:14:34,119 --> 00:14:38,759 schreef de Belgische Liberaal Joseph Charlier erover in dit huis. 233 00:14:44,640 --> 00:14:46,600 Dat voorstel is dus echt een voorstel 234 00:14:46,600 --> 00:14:48,840 van een echt onvoorwaardelijk basisinkomen. 235 00:14:48,840 --> 00:14:51,000 Bescheiden, maar echt onvoorwaardelijk. 236 00:14:51,640 --> 00:14:56,760 Alleen de man van wie de materiële behoeften verzekerd zijn, 237 00:14:56,760 --> 00:14:58,280 is onafhankelijk. 238 00:14:58,280 --> 00:15:04,840 Wie afhangt van anderen voor zijn absolute behoeften, is een slaaf. 239 00:15:05,000 --> 00:15:12,000 Misschien nog een laatste passage die ook de ambitie goed uitdrukt. 240 00:15:12,120 --> 00:15:19,120 Het antwoord op het sociale probleem is even simpel als verreikend. 241 00:15:20,000 --> 00:15:23,439 Dat een simpel idee immense gevolgen kan hebben, 242 00:15:23,439 --> 00:15:27,759 bewijst ook dit Belgisch fenomeen. 243 00:15:27,759 --> 00:15:30,759 Dank u. Gracias. Grazie. 244 00:15:30,759 --> 00:15:35,720 Ah ja, met 2000 Euro per maand ben je gerust voor de rest van je leven. 245 00:15:35,720 --> 00:15:37,920 Win for Life, ge moogt gerust zijn. 246 00:15:37,920 --> 00:15:41,480 Ik heb dat lotje gekrabd in 2010 247 00:15:41,480 --> 00:15:45,079 en dat drong nog altijd niet goed tot mij door. 248 00:15:45,079 --> 00:15:49,000 Maar als je dan dat lotje effectief in de machine steekt, bij haar, 249 00:15:49,000 --> 00:15:52,320 en dat muziekske gaat af en dat ge zo iets hebt van 250 00:15:52,320 --> 00:15:54,000 ‘het is echt wel echt’. 251 00:15:54,000 --> 00:15:55,799 En dan zei ze ‘oh, ge hebt chance, 252 00:15:55,799 --> 00:15:58,840 want het wordt altijd de eerste van de maand uitbetaald, 253 00:15:58,840 --> 00:16:03,359 dus vanaf overmorgen staat er elke maand 2000 euro 254 00:16:03,359 --> 00:16:05,240 op uw rekening. 255 00:16:05,240 --> 00:16:06,679 Voor de rest van uw leven. 256 00:16:06,679 --> 00:16:09,159 We noemen onze winnares Anja. 257 00:16:09,159 --> 00:16:11,159 Ze is bezorgd over het stigma 258 00:16:11,159 --> 00:16:13,880 dat ze zou gaan luieren voor de rest van haar leven. 259 00:16:13,880 --> 00:16:19,159 Eigenlijk werk ik meer dan ik vroeger werkte, 260 00:16:19,159 --> 00:16:20,600 sinds ik de Win for Life heb. 261 00:16:20,600 --> 00:16:22,759 Maar ook omdat ik het ook wel graag doe. 262 00:16:22,759 --> 00:16:27,920 Wat ik als zelfstandige doe, dat voelt voor mij niet aan als werken, 263 00:16:27,920 --> 00:16:32,359 omdat ik het graag doe, maar als ik die Win for Life niet had gehad, 264 00:16:32,359 --> 00:16:36,950 dan had ik nooit die kans gehad om iets te doen wat ik graag doe. 265 00:16:36,950 --> 00:16:38,749 Dat is schitterend gewoon. 266 00:16:38,749 --> 00:16:40,460 Die vrouw die doet haar goesting. 267 00:16:40,460 --> 00:16:43,080 Die is vrij, en dat is eigenlijk het hele punt. 268 00:16:43,080 --> 00:16:45,959 Een basisinkomen is een vrijheidsinkomen en dat hebben 269 00:16:45,959 --> 00:16:49,400 de mensen nog niet door. 270 00:16:49,400 --> 00:16:52,979 En eigenlijk als je ziet, het collectieve geluk dat verspild wordt, 271 00:16:52,979 --> 00:16:55,880 door het feit dat men weigert daar serieus over na te denken, 272 00:16:55,880 --> 00:16:57,290 dat is gigantisch. 273 00:16:57,290 --> 00:17:02,840 Die full time job, voor mij is ook zo geen druk niet meer, 274 00:17:02,840 --> 00:17:05,239 op de ketel zoals vroeger. 275 00:17:05,239 --> 00:17:08,519 Bij veel mensen denk ik, ik moet die job hier houden, 276 00:17:08,519 --> 00:17:11,239 want dat is alles wat ik heb en dat is een houvast 277 00:17:11,239 --> 00:17:15,439 en bij mij is dat ‘ja als ik die job verlies dat is geen ramp’. 278 00:17:15,439 --> 00:17:18,680 Wat ik als ondernemer ook heb vastgesteld dat is 279 00:17:18,680 --> 00:17:21,159 mensen die graag dingen doen, 280 00:17:21,159 --> 00:17:25,358 die doen dat ook heel goed en die zijn ook productiever dan mensen die 281 00:17:25,358 --> 00:17:27,920 tegen hun zin aan het werken zijn. 282 00:17:27,920 --> 00:17:34,599 Dat is ook de functie van dat onvoorwaardelijk inkomen, 283 00:17:34,599 --> 00:17:37,080 in termen van humaan kapitaal van de mensen. 284 00:17:37,080 --> 00:17:42,240 Ik zou nooit mijn eigen zaak gestart zijn als ik die Win for Life niet had gehad, 285 00:17:42,240 --> 00:17:47,479 uit angst om te falen of in een faillisement terecht te komen. 286 00:17:47,479 --> 00:17:51,199 Anja had voor het winnen van haar Win for Life ook meer zorgen. 287 00:17:51,199 --> 00:17:54,159 Allez zeg, mijne haardroger die is nu kapot. 288 00:17:54,159 --> 00:17:59,599 Bijvoorbeeld over de veiligheid van het bouwvallige huis waar ze woonde 289 00:17:59,599 --> 00:18:02,280 en ze kon ook niet rekenen op financiële hulp van thuis 290 00:18:02,280 --> 00:18:05,280 voor het kopen van een degelijke woning. 291 00:18:05,280 --> 00:18:10,960 Ik had ook nooit kunnen dromen dat we in zo’n mooi huis zouden kunnen wonen. 292 00:18:10,960 --> 00:18:12,840 Maar dat was dan geen probleem, 293 00:18:12,840 --> 00:18:14,639 want de bank zag ons ineens graag. 294 00:18:14,639 --> 00:18:18,360 Met dat extra inkomen van 2000 Euro. 295 00:18:18,360 --> 00:18:22,360 Dus in het geval van Win for Life is het ‘For Life’. 296 00:18:22,360 --> 00:18:27,800 Maar het groot probleem daar is dat het een enorm verschil is tussen 297 00:18:27,800 --> 00:18:33,639 10 mensen, 100 mensen, 1000 mensen op 11 miljoen. 298 00:18:33,639 --> 00:18:36,960 Maar wat gebeurt er in het hoofd van die 11 miljoen Belgen 299 00:18:36,960 --> 00:18:40,599 wanneer wij lukraak enkele mensen onvoorwaardelijk 300 00:18:40,599 --> 00:18:43,199 de kans op 2000 euro per maand aanbieden. 301 00:18:43,199 --> 00:18:45,000 Zouden zij stoppen met werken? 302 00:18:46,000 --> 00:18:49,880 Tweeduizend is een aardig bedrag. 303 00:18:49,880 --> 00:18:55,120 Ik zou niet direct minder gaan werken, mijn echtgenote misschien wel. 304 00:18:55,120 --> 00:18:59,640 Je kunt eens vaker op vakantie gaan. Een korte vakantie. 305 00:18:59,640 --> 00:19:02,280 Dat zou het leven aangenamer en gemakkelijker maken. 306 00:19:02,280 --> 00:19:04,280 Misschien een verbouwing? 307 00:19:04,280 --> 00:19:08,320 Ik zou ook wel sparen. Ik zou het niet meteen opdoen aan fancy dingen. 308 00:19:08,320 --> 00:19:11,080 Dan hoef je niet meer voor een baas te werken. 309 00:19:11,080 --> 00:19:15,080 Ik zou een winkel opendoen en ontslag nemen. 310 00:19:15,080 --> 00:19:18,680 Een winkel of een restaurant opendoen. 311 00:19:18,680 --> 00:19:23,000 Ik zeg u vlakaf dat ik het zou gebruiken voor goede doelen. 312 00:19:23,000 --> 00:19:26,520 Kleinschalige projecten van mensen die iets willen doen 313 00:19:26,520 --> 00:19:28,640 of de minderbedeelden. 314 00:19:28,640 --> 00:19:32,280 Weeskindjies, daar heb ik ook veel medelijden mee. 315 00:19:32,280 --> 00:19:34,280 Mag ik nu krabben? 316 00:19:34,000 --> 00:19:37,520 De reacties hier bevestigen toch wel de verwachtingen 317 00:19:37,520 --> 00:19:40,599 van het maatschappelijk effect van een basisinkomen, 318 00:19:40,599 --> 00:19:42,679 het doet nadenken over vrije tijd, 319 00:19:42,679 --> 00:19:45,839 het maakt zelfstandiger en niemand denkt aan luieren. 320 00:19:45,040 --> 00:19:47,080 Helaas. 321 00:19:47,880 --> 00:19:49,440 Jammer. 322 00:19:50,489 --> 00:19:52,280 Maar wat denken zij over de invoering 323 00:19:52,280 --> 00:19:56,000 van een inkomen door de overheid voor elke Belg? 324 00:19:56,280 --> 00:19:59,640 Dat is natuurlijk geen slecht idee, maar dat is niet haalbaar. 325 00:19:59,640 --> 00:20:01,360 Haalbaar is dat niet. 326 00:20:01,360 --> 00:20:03,400 Ik ben gevoelig voor vrijheid. 327 00:20:03,400 --> 00:20:06,760 Het is een fantastisch systeem, als het voor iedereen is. 328 00:20:06,760 --> 00:20:11,040 Als iedereen daarnaast kan beslissen wat ze doen, 329 00:20:10,320 --> 00:20:12,320 onmiddellijk. Ik teken nu. 330 00:20:12,320 --> 00:20:15,640 Als iedereen het goed heeft, is er ook geen miserie. 331 00:20:15,640 --> 00:20:20,840 Waar gaan ze ten eerste die centen halen, denk ik dan. 332 00:20:20,840 --> 00:20:25,600 Maar ik ga niet te lang krabben, want ik moet nog patatjes koken. 333 00:20:28,000 --> 00:20:32,719 Als er 1 land is waar genoeg centen zijn voor een basisinkomen, 334 00:20:32,719 --> 00:20:34,719 dan wel Zwitserland. 335 00:20:34,719 --> 00:20:38,480 De burgers van het land van de banken stemmen in 2016 336 00:20:38,480 --> 00:20:41,720 over een basisinkomen voor elke Zwitser. 337 00:20:41,720 --> 00:20:43,519 Een groep van enkele kunstenaars 338 00:20:43,519 --> 00:20:46,640 noemt zichzelf ‘Generation basic income’. 339 00:20:46,640 --> 00:20:49,640 Zij haalden meer dan 100.000 handtekeningen op 340 00:20:49,640 --> 00:20:52,359 en verplichtte haar overheid tot een referendum, 341 00:20:52,359 --> 00:20:55,160 via het Zwitsers systeem van directe democratie. 342 00:20:55,160 --> 00:20:58,160 Indien met een ja gestemd wordt, 343 00:20:58,160 --> 00:21:00,000 dan zal daar de Zwitserse overheid 344 00:21:00,000 --> 00:21:02,399 grondwettelijk verplicht zijn om het systeem 345 00:21:02,399 --> 00:21:04,159 hoe dan ook te implementeren, 346 00:21:04,159 --> 00:21:07,520 daarmee staat Zwitserland internationaal 347 00:21:07,520 --> 00:21:11,600 het verst op het vlak van de mogelijkheid van een utopie. 348 00:21:14,119 --> 00:21:16,359 Daniel Häni is ondernemer en de man 349 00:21:16,359 --> 00:21:18,719 achter ‘Unternehmen mitte’ in Basel. 350 00:21:18,719 --> 00:21:21,439 Een koffiebar in een voormalig bankgebouw 351 00:21:21,439 --> 00:21:25,000 waar iedereen welkom is, zonder iets te moeten consumeren. 352 00:21:25,680 --> 00:21:29,600 De volksraadpleging is een politiek proces. 353 00:21:29,600 --> 00:21:35,880 Maar er komt ook iets uit voort. De mensen stellen zich vragen 354 00:21:35,880 --> 00:21:39,520 en als mensen zich vragen stellen, denken ze na. 355 00:21:39,520 --> 00:21:42,640 Zo ontstaat er bewustzijn. 356 00:21:42,640 --> 00:21:46,720 In die context past ook de actie van de geldhoop in Bern. 357 00:21:53,800 --> 00:21:58,480 Het basisinkomen is eigenlijk een idee in een situatie 358 00:21:58,480 --> 00:22:02,680 waar alles voorhanden is, in overvloed. 359 00:22:03,556 --> 00:22:07,000 Dit zijn wel degelijk 8 miljoen echte Zwitserse muntjes. 360 00:22:07,000 --> 00:22:11,850 Met deze stunt trok ‘Generation basic income' internationaal de aandacht. 361 00:22:11,840 --> 00:22:15,560 Je staat voor die geldhoop en vraagt je af: 362 00:22:15,560 --> 00:22:18,400 wat ontbreekt er nog, als alles er is? 363 00:22:20,000 --> 00:22:23,439 De Zwitsers mogen dan zogezegd neutraal zijn. 364 00:22:23,439 --> 00:22:25,120 Enno Schmidt is heel duidelijk: 365 00:22:25,120 --> 00:22:28,560 een basisinkomen is zelfs in een rijk land als Zwitserland 366 00:22:28,560 --> 00:22:31,000 mogelijk en noodzakelijk. 367 00:22:33,080 --> 00:22:39,200 Of er ja of nee gestemd zal worden, is natuurlijk erg belangrijk voor ons. 368 00:22:39,200 --> 00:22:41,200 We willen winnen. 369 00:22:41,200 --> 00:22:44,840 Maar op te begrijpen hoe een democratie werkt, moet je zeggen: 370 00:22:44,840 --> 00:22:48,280 ook als de meerderheid het basisinkomen wegstemt, 371 00:22:48,280 --> 00:22:51,880 zegt dat gewoon waar we staan. En dat is goed. 372 00:22:55,000 --> 00:22:58,725 Enno en Co hebben nog een lange weg te gaan met hun campagne, 373 00:22:58,725 --> 00:23:01,614 want de man in de straat, die twijfelt nog. 374 00:23:01,614 --> 00:23:07,360 Ik weet het echt nog niet. Je moet een afweging maken. 375 00:23:07,360 --> 00:23:10,320 Ik heb er nog te weinig over nagedacht. 376 00:23:10,320 --> 00:23:16,280 Ik kan niet zeggen of ik het goed of slecht vind. 377 00:23:16,040 --> 00:23:18,040 Ik weet het echt nog niet. 378 00:23:18,040 --> 00:23:22,600 Met het basisinkomen wordt een discussie opgestart... 379 00:23:22,600 --> 00:23:27,400 ...over wat je echt wilt doen, niet? 380 00:23:27,400 --> 00:23:32,520 Ik zou de tijd nemen om me af te vragen 381 00:23:32,520 --> 00:23:37,200 of dat wat ik nu doe ook echt is wat ik wil doen. 382 00:23:37,200 --> 00:23:39,200 Het is een ontwikkeling. 383 00:23:39,200 --> 00:23:43,720 Dit is wat we nu doen als een deel van de geschiedenis. 384 00:23:43,720 --> 00:23:48,560 Het is noodzakelijk dat veel mensen omgaan met het basisinkomen 385 00:23:48,560 --> 00:23:52,880 en ook het vermogen ontwikkelen dat je daarvoor nodig hebt. 386 00:23:52,880 --> 00:23:55,640 Dat blijkt, als je over de kwestie nadenkt. 387 00:23:55,640 --> 00:23:58,720 Veel mensen kunnen niet zelf nadenken. 388 00:23:58,720 --> 00:24:02,640 Ze leggen zich neer bij het argument 'punt uit' 389 00:24:02,640 --> 00:24:06,560 Ze moeten dus zelf standigheid ontwikkelen, 390 00:24:06,560 --> 00:24:09,960 net als andere krachten die ze nog niet hebben. 391 00:24:09,960 --> 00:24:12,640 dan kom je al dicht in de buurt van het basisinkomen 392 00:24:13,000 --> 00:24:18,000 Goed, beste Zwitsers, zo uitzonderlijk zijn jullie nu ook weer niet. 393 00:24:18,000 --> 00:24:20,839 Ook in Europa kunnen burgers een initiatief indienen. 394 00:24:20,839 --> 00:24:23,039 Het Europese burgerinitiatief 395 00:24:23,039 --> 00:24:26,880 is een initiatief van de Europese Commissie. 396 00:24:26,880 --> 00:24:30,399 Christina Lambrecht van de Belgische beweging rond basisinkomen 397 00:24:30,399 --> 00:24:32,480 legt uit hoe dat werkt. 398 00:24:32,480 --> 00:24:36,559 Wij hebben dus een tekst uitgeschreven rond het basisinkomen. 399 00:24:36,559 --> 00:24:38,760 Wij hebben dat voorgelegd aan de commissie 400 00:24:38,760 --> 00:24:41,210 en zij hebben gezegd ‘ok, jullie mogen ervoor gaan’. 401 00:24:41,560 --> 00:24:45,800 Eerst moeten we de minimumdrempel van zeven landen halen. 402 00:24:45,800 --> 00:24:50,720 Vijftien landen voeren al campagne en zamelen handtekeningen in. 403 00:24:50,000 --> 00:24:54,599 Dus in Belgie moesten we 16500 handtekeningen halen 404 00:24:54,599 --> 00:24:57,160 wij hebben er 19500 gehaald. 405 00:24:57,160 --> 00:24:59,519 Toen ik in het ministerie toekwam 406 00:24:59,519 --> 00:25:02,719 hebben ze mij gezegd, heel vriendelijk, dat wel, 407 00:25:02,719 --> 00:25:05,689 beste mevrouw, wij kunnen daar op dit ogenblik niets mee doen, 408 00:25:05,689 --> 00:25:08,760 op dit ogenblik zit iedereen in de verkiezingssfeer 409 00:25:08,760 --> 00:25:11,960 en de huidige minister van binnenlandse zaken, 410 00:25:11,960 --> 00:25:15,719 ik zal haar naam niet vernoemen, dat is niet heel vriendelijk, 411 00:25:15,719 --> 00:25:18,399 die gaat dat gewoon in een schuif leggen 412 00:25:18,399 --> 00:25:20,320 en daar wordt niet meer naar gekeken. 413 00:25:20,320 --> 00:25:25,359 Ik heb dus thuis bij mij, 19500 handtekeningen van al die Belgen, 414 00:25:25,359 --> 00:25:28,759 uit noord en zuid die ons initiatief gesteund hebben 415 00:25:28,759 --> 00:25:32,119 en eigenlijk niet erkend geweest zijn om te zeggen 416 00:25:32,119 --> 00:25:36,719 ‘kijk, wij willen dat idee, wij willen dat de Europese commissie dat op tafel legt’. 417 00:25:36,719 --> 00:25:40,320 Goed, terug naar Zwitserland dan maar. 418 00:25:40,320 --> 00:25:42,600 Toevallig het land dat geen lid is van de EU 419 00:25:42,600 --> 00:25:47,679 en waar een nationaal burgerinitiatief wel bindend is. 420 00:25:59,000 --> 00:26:01,680 Thomas is biologisch landbouwer 421 00:26:01,680 --> 00:26:04,560 in het wondermooie gebergte van Lower Engadin. 422 00:26:07,480 --> 00:26:12,560 Wat zou er gebeuren, als het basisinkomen ingevoerd wordt? 423 00:26:12,560 --> 00:26:14,760 Hoe staat u daar tegenover? 424 00:26:14,760 --> 00:26:20,240 Ik zou vrijheid krijgen die ik nu niet heb. 425 00:26:20,240 --> 00:26:25,680 Het basisinkomen zou een soort subsidie zijn. 426 00:26:27,200 --> 00:26:32,800 Maar ik zou toch blijven werken. En er zijn nog meer voordelen aan. 427 00:26:32,800 --> 00:26:36,880 Wat bijvoorbeeld? -Het is de enige oplossing 428 00:26:36,880 --> 00:26:41,120 voor onze gestoorde verhouding... 429 00:26:41,120 --> 00:26:47,400 ...of liever ons gestoorde financiële systeem. 430 00:26:47,400 --> 00:26:53,760 Dat is eigenlijk een sociaal probleem waar een oplossing voor nodig is. 431 00:26:53,760 --> 00:26:59,440 En momenteel is er geen beter idee dan het basisinkomen. 432 00:27:00,000 --> 00:27:03,000 In Zwitserland is het idee aan het rijpen, 433 00:27:03,000 --> 00:27:04,679 maar hoe zit dat bij ons? 434 00:27:04,679 --> 00:27:08,119 Wij willen wel dromen over een betere toekomst, 435 00:27:08,119 --> 00:27:09,880 maar ons dagelijks doen en laten 436 00:27:09,880 --> 00:27:12,320 wordt nog beheerst door vastgeroeste ideeën. 437 00:27:12,320 --> 00:27:14,919 Het concept van een werkweek 438 00:27:14,919 --> 00:27:16,839 dat is een voorbijgestreefd concept. 439 00:27:16,839 --> 00:27:20,000 Het concept van pensioen op een bepaalde leeftijd, 440 00:27:20,000 --> 00:27:22,240 is eigenlijk ook een voorbijgestreefd concept. 441 00:27:23,039 --> 00:27:26,719 En dan zijn er nog de robots, die worden alleen maar beter in hun werk 442 00:27:26,719 --> 00:27:28,879 en ze krijgen geen burnouts. 443 00:27:28,879 --> 00:27:31,679 Robots nemen nu al een groot deel van ons werk over 444 00:27:31,679 --> 00:27:35,439 en dat zal in de toekomst nog met 47% stijgen. 445 00:27:37,129 --> 00:27:40,549 Wij kunnen ons eigenlijk permitteren van aan iedereen geld uit te delen 446 00:27:40,549 --> 00:27:43,359 en diegenen die willen werken, die krijgen dan wat meer geld 447 00:27:43,359 --> 00:27:45,069 en diegenen die niet willen werken, 448 00:27:45,069 --> 00:27:47,480 die werken niet en die doen wat ze wel willen doen. 449 00:27:47,480 --> 00:27:50,240 De maatschappij is rijk genoeg in principe om dat te doen. 450 00:27:50,240 --> 00:27:53,359 Met een basisinkomen krijgt echt iedereen 451 00:27:53,359 --> 00:27:56,000 in de geschiedenis van de mensheid 452 00:27:56,000 --> 00:27:58,640 de keuze over welk soort werk we willen doen. 453 00:28:00,840 --> 00:28:04,000 Eindelijk de flexibele arbeidsmarkt die men zo graag wil. 454 00:28:05,440 --> 00:28:11,200 'Arbeidsmarkt' is eigenlijk een lelijk woord. Mensen zijn geen koopwaar. 455 00:28:11,200 --> 00:28:16,280 Maar met een basisinkomen wordt het eindelijk een echte markt. 456 00:28:16,280 --> 00:28:20,880 Je kunt dan ja of nee zeggen tegen een baan. Dus ook nee. 457 00:28:21,000 --> 00:28:24,080 Met een basisinkomen voor iedereen 458 00:28:24,080 --> 00:28:29,160 ga je radicaal in tegen het heersende status quo. 459 00:28:29,160 --> 00:28:32,430 Vrijheid moet primeren en diegenen die veel willen werken mogen 460 00:28:32,430 --> 00:28:34,560 en die die niet willen werken mogen dat ook. 461 00:28:34,560 --> 00:28:36,439 Power to the people. 462 00:28:36,439 --> 00:28:38,420 Wie zou daar iets op tegen kunnen hebben? 463 00:28:42,360 --> 00:28:46,920 Als mensen een keus hebben, kunnen ze zelf beslissingen nemen. 464 00:28:46,920 --> 00:28:50,760 en verantwoordelijke, democratische burgers worden. 465 00:28:50,760 --> 00:28:56,840 Dat is niet altijd interessant voor het bedrijfsleven of de politiek. 466 00:28:57,000 --> 00:29:00,799 Het basisinkomen zal werknemers de mogelijkheid geven 467 00:29:00,799 --> 00:29:03,480 om neen te zeggen tegen onaantrekkelijke jobs. 468 00:29:03,480 --> 00:29:06,720 Op een recent debat over basisinkomen 469 00:29:06,720 --> 00:29:08,640 gaat het ook heel snel over dit aspect. 470 00:29:08,640 --> 00:29:12,439 Het basisinkomen is een vloer, een sokkel, 471 00:29:12,439 --> 00:29:14,800 waarop men kan staan, een leven bouwen. 472 00:29:14,800 --> 00:29:17,920 Geen net waarin men dan gevangen kan blijven. 473 00:29:17,920 --> 00:29:20,760 Wel, wanneer men er dan een beetje over nadenkt, 474 00:29:20,760 --> 00:29:23,879 blijkt het iets te zijn dat niet alleen rechtvaardig is, 475 00:29:23,879 --> 00:29:26,220 maar ook beter voor de economie 476 00:29:26,220 --> 00:29:28,559 en beter voor de gezondheid van onze maatschappij. 477 00:29:28,559 --> 00:29:30,679 Wat ik daarnet al gezegd heb, en waar we denk 478 00:29:30,679 --> 00:29:32,280 ik het volledig over eens zijn, 479 00:29:32,280 --> 00:29:35,439 onze arbeidsmarkt is grondig aan het veranderen 480 00:29:35,439 --> 00:29:40,640 maar daar een basisinkomen voor invoeren, dat slaat nergens op. 481 00:29:40,640 --> 00:29:43,799 Francine Mestrum blijft zich verzetten tegen het basisinkomen, 482 00:29:43,799 --> 00:29:47,000 uit bezorgdheid voor de liberale gedachte erachter 483 00:29:47,000 --> 00:29:51,520 en mogelijke afbraak van de huidige sociale bescherming. 484 00:29:51,520 --> 00:29:54,600 Er staan duizenden mensen te wachten, 485 00:29:54,600 --> 00:29:57,520 die eender welk werk aannemen. 486 00:29:57,520 --> 00:30:02,239 Dus, geen schijn van kans dat werkgevers zullen zeggen 487 00:30:02,239 --> 00:30:03,959 ‘wij betalen u nog evenveel’ 488 00:30:03,959 --> 00:30:07,879 ‘oh, u wilt dat werk niet doen, ik zal u wat meer betalen’. 489 00:30:07,879 --> 00:30:10,879 Die kans is nihil, nul. 490 00:30:10,879 --> 00:30:12,599 Maar wat kan er dan wel gebeuren? 491 00:30:12,599 --> 00:30:17,439 Wat kan er dan wel gebeuren, wel, waar mijn organisatie aan werkt 492 00:30:17,439 --> 00:30:19,959 en wat wij proberen te verdedigen 493 00:30:19,959 --> 00:30:22,760 is een hervorming van het sociale beschermingssysteem. 494 00:30:22,760 --> 00:30:27,159 Wij hebben 100 jaar lang gewerkt aan een systeem 495 00:30:27,159 --> 00:30:30,680 van sociale bescherming met rechten. 496 00:30:30,680 --> 00:30:37,719 En, nogmaals, dat systeem werkt op dit ogenblik onvoldoende goed. 497 00:30:37,719 --> 00:30:41,000 Het betekent dat we dat moeten verbeteren, 498 00:30:41,000 --> 00:30:43,599 maar we mogen dat niet overboord gooien, 499 00:30:43,599 --> 00:30:45,480 dat recht hebben we niet. 500 00:30:45,480 --> 00:30:49,400 Ik denk niet dat het nut heeft aan de knopjes te zitten draaien, 501 00:30:49,400 --> 00:30:52,270 en kindergeld een beetje omhoog voor het eerste 502 00:30:52,270 --> 00:30:54,570 en een beetje omlaag voor het tweede en dan weer, 503 00:30:54,570 --> 00:30:57,519 dat heeft geen nut meer, we moeten echt radicaal durven denken. 504 00:30:58,519 --> 00:31:01,840 Jongeren durven bestaande systemen meer in vraag te stellen 505 00:31:01,840 --> 00:31:05,379 en dat horen en zien we ook op dit debat. 506 00:31:05,379 --> 00:31:08,000 Ja net zoals de meeste mensen die komen luisteren zijn, 507 00:31:08,000 --> 00:31:11,599 heb ik goede argumenten voor en tegen gehoord. 508 00:31:11,599 --> 00:31:15,240 Ja, een vriend van mij introduceerde het een jaar of 2 geleden 509 00:31:15,240 --> 00:31:16,800 en ik was meteen tegen. 510 00:31:16,800 --> 00:31:20,680 Want ik dacht, dat is zo’n linkse utopie, 511 00:31:20,680 --> 00:31:23,560 daar kan geen realistisch mens voor zijn. 512 00:31:23,560 --> 00:31:26,159 Maar ondertussen heb ik daar zoveel over gelezen 513 00:31:26,159 --> 00:31:27,960 en ik ben van gedachten veranderd. 514 00:31:27,960 --> 00:31:30,680 Ik zie een jonge generatie mensen 515 00:31:30,680 --> 00:31:33,479 en de jonge generatie zal de volgende jaren 516 00:31:33,479 --> 00:31:34,840 zijn stem moeten verheffen. 517 00:31:34,840 --> 00:31:38,000 Een jonge generatie mensen die heel anders nadenken 518 00:31:38,000 --> 00:31:40,560 over arbeid, over samenleving. 519 00:31:40,560 --> 00:31:43,080 Neem mij maar als voorbeeld, ik ben werkloos, 520 00:31:43,080 --> 00:31:45,080 ik heb gestudeerd, ik ben werkloos, 521 00:31:45,080 --> 00:31:46,599 diploma, nog steeds werkloos, 522 00:31:46,599 --> 00:31:49,199 opleiding gevolgd, behaald, nog steeds werkloos, 523 00:31:49,199 --> 00:31:51,990 betaald opleiding gevolgd, nog werkloos, 524 00:31:51,990 --> 00:31:54,000 als iemand anders in mijn plaats zou zijn, 525 00:31:54,000 --> 00:31:56,919 die zou zeggen, niet doen, ik ga slapen. 526 00:31:56,919 --> 00:32:00,560 Jongeren denken ook niet zoals de vorige generatie, 527 00:32:00,560 --> 00:32:04,680 voor hen is de wereld iets nieuw, ze zijn het aan het ontdekken. 528 00:32:04,680 --> 00:32:07,080 Ik denk dat de jongeren er ook veel meer wel 529 00:32:07,080 --> 00:32:10,159 van uitgaan dat er welvaart is. 530 00:32:10,159 --> 00:32:13,159 Ik vind het wel goed dat er eens nagedacht wordt 531 00:32:13,159 --> 00:32:16,680 over sociale rechten van een mens 532 00:32:16,680 --> 00:32:19,400 en heden ten dage wordt er vooral op de plichten gewezen. 533 00:32:19,400 --> 00:32:22,830 Heden ten dage wordt er vooral nagedacht over activeren, activeren. 534 00:32:22,830 --> 00:32:25,050 Maar ja, inderdaad, de plicht om bij te dragen, 535 00:32:25,050 --> 00:32:27,240 maar je hebt ook het recht om iets te krijgen. 536 00:32:27,240 --> 00:32:30,159 Basisinkomen benadrukt dat recht en maakt gelukkig. 537 00:32:30,159 --> 00:32:34,159 Dan wil ik u de vraag stellen wat u gaat doen met uw systeem van basisinkomen 538 00:32:34,159 --> 00:32:39,729 waarin dat die bijvoorbeeld op een ogenblik 539 00:32:39,729 --> 00:32:42,239 waarin dat die diep in de put zit, 540 00:32:42,239 --> 00:32:46,280 hij gaat eens een avondje gokken, hij verliest alles. 541 00:32:46,280 --> 00:32:51,000 Rugzakje leeg, wat doe je met zo iemand? 542 00:32:51,000 --> 00:32:53,759 U heeft uw kans gehad. Pech gehad. 543 00:32:53,759 --> 00:32:56,040 Ga nu maar in de goot creperen of wat? 544 00:32:56,040 --> 00:33:02,040 In een algemeen systeem weet ik dat jij het krijgt en jij weet dat ik het krijg. 545 00:33:02,040 --> 00:33:04,520 Ik kan dus tegen jou zeggen: 546 00:33:04,520 --> 00:33:08,880 Je krijgt een basisinkomen. Doe er iets nuttigs mee. 547 00:33:08,880 --> 00:33:10,880 Dat kun jij ook tegen mij zeggen. 548 00:33:10,880 --> 00:33:16,560 Als ije met de mensen in Otjivero praat, zullen ze je zeggen: 549 00:33:16,560 --> 00:33:20,039 Wij zijn één grote familie. 550 00:33:21,440 --> 00:33:27,480 Ze vertelden ons dat de mensen zich vroeger niks van elkaar aantrokken. 551 00:33:28,160 --> 00:33:36,160 Als er ruzie was bij een van de buren, ging niemand vragen wat er was. 552 00:33:36,160 --> 00:33:41,200 Maar nu vormen ze één grote familie. 553 00:33:46,000 --> 00:33:50,519 Het basisinkomen versterkt dus het community gevoel, 554 00:33:50,519 --> 00:33:52,280 maar wat met inflatie? 555 00:33:52,280 --> 00:33:53,960 Als gezonde, consumerende Belgen, 556 00:33:53,960 --> 00:33:56,000 willen wij toch ook wel weten of ons brood 557 00:33:56,000 --> 00:33:59,000 niet plots drie keer zo duur zal worden? 558 00:33:59,759 --> 00:34:05,160 Het heeft feitelijk een mogelijk verlagend effect op de prijzen. 559 00:34:05,160 --> 00:34:10,159 Als je een basisinkomen geeft en als dat leidt tot een verhoogde vraag 560 00:34:10,159 --> 00:34:15,600 naar lokale voeding of lokale diensten, wat gebeurt er dan? 561 00:34:15,600 --> 00:34:19,359 Het komt er, want mensen hebben een grotere drijfveer 562 00:34:19,359 --> 00:34:22,639 om het aanbod te verhogen. 563 00:34:22,639 --> 00:34:29,560 Geld moet rollen om de economie van een land te stimuleren. 564 00:34:29,560 --> 00:34:34,920 En dan vooral de economie in de plattelandsgebieden. 565 00:34:34,920 --> 00:34:40,280 Je stimuleert de lokale economie, je creëert meer banen. 566 00:34:40,280 --> 00:34:44,280 En dat leidt tot importsubstitutie. 567 00:34:44,280 --> 00:34:46,360 Het geld gaat niet weg, 568 00:34:46,360 --> 00:34:53,719 zoals diamanten die het land utigevoerd worden. 569 00:34:53,719 --> 00:34:55,719 Het blijft hier. 570 00:34:55,719 --> 00:34:58,080 Het brengt meer geld op, 571 00:34:58,080 --> 00:35:02,200 want de productie en de belastinginkomsten verhogen. 572 00:35:02,200 --> 00:35:08,280 Een basisinkomen kan dus voor groeipotentieel zorgen. 573 00:35:08,280 --> 00:35:11,160 Er zijn geen pilotprojecten meer nodig 574 00:35:11,160 --> 00:35:14,320 om te bewijzen wat het kan doen. 575 00:35:14,320 --> 00:35:20,720 Otjivero is een goed voorbeeld van hoe Namibië zich kan ontwikkelen. 576 00:35:20,720 --> 00:35:25,200 Ja, Namibië kan dat voorbeeld zijn. 577 00:35:25,200 --> 00:35:30,400 Als de autoriteiten genoeg moed en politieke wil tonen, 578 00:35:30,400 --> 00:35:33,640 kan Namibië een voorbeeld voor de wereld zijn. 579 00:35:33,640 --> 00:35:38,640 Mensen zeggen plots: We hebben jaren gedacht 580 00:35:38,640 --> 00:35:43,200 dat een basisinkomen in Afrika onmogelijk was. 581 00:35:43,200 --> 00:35:46,320 Onze coalitie heeft alles becijferd. 582 00:35:46,320 --> 00:35:52,680 En volgens ons is een basisinkomen op nationaal niveau haalbaar. 583 00:36:12,000 --> 00:36:14,526 En voor België? 584 00:36:14,526 --> 00:36:16,822 Is het betaalbaar in België? 585 00:36:16,822 --> 00:36:20,510 Het is niet betaalbaar. 586 00:36:20,510 --> 00:36:23,519 Bullshit, er is genoeg welvaart op deze wereld. 587 00:36:23,519 --> 00:36:26,640 Iedereen weet ondertussen dat de 85 rijkste mensen op deze planeet 588 00:36:26,640 --> 00:36:29,719 evenveel bezitten als 3,5 miljard armsten. 589 00:36:29,719 --> 00:36:32,239 Je kan met het basisinkomen een aantal posten 590 00:36:32,239 --> 00:36:34,199 schrappen in je sociale bescherming. 591 00:36:34,199 --> 00:36:36,800 Leefloon, bijvoorbeeld, valt weg. 592 00:36:36,800 --> 00:36:38,839 Ik heb de berekening gemaakt, 593 00:36:38,839 --> 00:36:42,480 er is zo’n 12 tot 13 miljard wat je zo kan schrappen. 594 00:36:42,480 --> 00:36:46,640 12 tot 13 miljard, je komt er dus niet. 595 00:36:46,640 --> 00:36:50,719 En ik daag alle voorstanders van het basisinkomen uit 596 00:36:50,719 --> 00:36:52,799 om met een gedetailleerde, 597 00:36:52,799 --> 00:36:58,000 gefundeerde berekening te komen van het basisinkomen. 598 00:36:58,000 --> 00:37:01,079 Goed, mevrouw Mestrum, dit zijn Pierre Catelin, 599 00:37:01,079 --> 00:37:03,840 Ismaël Daoud en Axelle De Brandt. 600 00:37:03,840 --> 00:37:06,600 Axelle en Pierre zijn therapeuten en werken aan hun boek 601 00:37:06,600 --> 00:37:10,359 over hun model ‘revenue de base XXL’. 602 00:37:10,359 --> 00:37:14,119 Ismaël is ingenieur en werkte in zijn vrije tijd 6 maanden 603 00:37:14,119 --> 00:37:15,439 aan een berekeningsmodel. 604 00:37:15,439 --> 00:37:20,000 In zijn vrije tijd, want we hebben voorlopig nog geen basisinkomen 605 00:37:20,000 --> 00:37:23,000 om vrije en innoverende burgers te kunnen zijn. 606 00:37:23,520 --> 00:37:29,000 Het basisinkomen naar het model van Pierre en Axelle is heel genereus. 607 00:37:29,000 --> 00:37:32,800 Ik dacht eerst: nee, dat is onmogelijk. 608 00:37:32,800 --> 00:37:39,560 Maar toch was ik nieuwsgierig genoeg om alles te becijferen. 609 00:37:43,760 --> 00:37:47,320 Als het ooit gestemd wordt, zal het hier zijn. 610 00:37:47,320 --> 00:37:53,200 De gedeputeerden zullen dan minder macht hebben. Dat vergt moed. 611 00:38:00,120 --> 00:38:04,480 We zitten hier in de Kamer, het federale parlement van België. 612 00:38:04,480 --> 00:38:08,760 Enige tijd terug is hier de zesde staatshervorming gestemd 613 00:38:08,760 --> 00:38:11,890 waarbij meer bevoegdheden werden overgeheveld 614 00:38:11,890 --> 00:38:14,440 naar de gewesten en gemeenschappen. 615 00:38:14,440 --> 00:38:16,560 Maar de burger werd vergeten. 616 00:38:16,560 --> 00:38:22,200 Ze moeten meer bevoegdheden overhevelen naar de burgers. 617 00:38:22,200 --> 00:38:26,320 Daarvoor hebben we een zevende staatshervorming nodig. 618 00:38:27,480 --> 00:38:31,920 Beroepshalve ben ik al een hele tijd bezig 619 00:38:31,920 --> 00:38:35,600 met mensen te helpen om hun leven op orde te krijgen. 620 00:38:35,600 --> 00:38:40,280 En zij zeggen me vaak 621 00:38:40,280 --> 00:38:43,800 dat ze daarvoor meer geld en meer tijd nodig hebben. 622 00:38:43,000 --> 00:38:46,439 De becijfering ziet eruit als volgt, 623 00:38:46,439 --> 00:38:50,080 in miljarden franken. 624 00:38:50,080 --> 00:38:54,000 187 miljarden euro’s hebben we nodig voor een basisinkomen 625 00:38:54,000 --> 00:38:58,400 van 1500 Euro voor elke volwassene, levenslang. 626 00:38:58,400 --> 00:39:01,719 Ook voor elk kind 200 euro en voor iedereen 627 00:39:01,719 --> 00:39:05,960 alle mogelijke persoonlijke verzekeringen, betaald door de overheid. 628 00:39:05,960 --> 00:39:09,399 Wij hebben het nagerekend en de cijfers blijken te kloppen. 629 00:39:09,399 --> 00:39:12,000 Maar is dit allemaal niet een beetje te genereus? 630 00:39:13,240 --> 00:39:17,440 Als de sommen lager zouden liggen, 631 00:39:17,440 --> 00:39:20,520 gaan we voorbij aan het potentieel van het systeem: 632 00:39:20,520 --> 00:39:22,800 meer vrijheid krijgen. 633 00:39:22,800 --> 00:39:28,160 Eerst zijn er de staatsuitgaven die overbodig worden, 634 00:39:28,160 --> 00:39:31,800 want die worden vervangen. 635 00:39:31,800 --> 00:39:37,120 De staat hoeft geen 41 miljard meer uit te trekken voor de pensioenen, 636 00:39:37,120 --> 00:39:40,680 want het basisinkomen is een soort pensioen., 637 00:39:40,680 --> 00:39:43,800 Ook werkloosheidsuitkeringen worden overbodig, 638 00:39:43,800 --> 00:39:47,400 want in dit systeem is er geen werkloosheid. 639 00:39:47,400 --> 00:39:50,480 Of je nu werkt of niet, je krijgt 1500 euro per maand. 640 00:39:51,000 --> 00:39:53,359 Een hele rits zaken zoals uitkeringen 641 00:39:53,359 --> 00:39:55,400 en pensioenen kunnen vervangen worden, 642 00:39:55,400 --> 00:39:58,320 waarmee we zo’n 71 miljard besparen, 643 00:39:58,320 --> 00:40:02,160 maar we moeten nog op zoek naar 116,7 miljard. 644 00:40:02,160 --> 00:40:05,400 Door een stevige rationalisering van het overheidsapparaat 645 00:40:05,400 --> 00:40:10,080 vindt Ismaël nog eens ruim 25 miljard. 646 00:40:10,080 --> 00:40:15,400 Het derde luik zijn de extra opbrengsten via een taxshift. 647 00:40:15,400 --> 00:40:20,160 Men gaat zich richten op degenen die nu weinig belast worden. 648 00:40:20,160 --> 00:40:23,760 De lasten op kapitaal bedragen in België zo'n 6 percent, 649 00:40:23,760 --> 00:40:28,440 de lasten op arbeid 43 percent. Dat is een groot verschil. 650 00:40:28,440 --> 00:40:34,280 Het idee is om de lasten op kapitaal, roerend of onroerend goed, 651 00:40:34,280 --> 00:40:40,200 te verhogen. Daardoor kun je de lasten op arbeid verlagen. 652 00:40:40,200 --> 00:40:43,840 Zo krijg je een evenwichtiger systeem 653 00:40:43,840 --> 00:40:46,960 waarin de mensen niet hoeven te betogen, 654 00:40:46,960 --> 00:40:50,000 omdat ze vinden dat ze genoeg bijgedragen hebben. 655 00:40:50,000 --> 00:40:54,320 Wij vinden het een nobele bijdrage. 656 00:40:54,320 --> 00:40:57,120 Het biedt een ruime marge in de maatschappij. 657 00:40:57,120 --> 00:40:59,960 Als mensen nu het woord 'bijdrage' horen, 658 00:40:59,960 --> 00:41:04,480 vinden ze het geldklopperij. Dat is niet het doel. 659 00:41:04,480 --> 00:41:08,120 Er moet een gedifferentieerd btw-systeem komen: 660 00:41:08,120 --> 00:41:12,480 hoger voor luxegoederen, lager voor basisgoederen. 661 00:41:12,480 --> 00:41:16,960 Maar de btw-opbrengst zou gemiddeld 25 percent bedragen. 662 00:41:16,960 --> 00:41:20,960 Dat levert nog eens 16 miljard euro op. 663 00:41:21,000 --> 00:41:25,200 Door een gemiddelde verhoging van de BTW naar 25%, 664 00:41:25,200 --> 00:41:30,160 en andere shifts in taxen en lasten komen we aan 95,4 miljard. 665 00:41:30,160 --> 00:41:32,480 Zo komen we uit bij een positief saldo. 666 00:41:32,480 --> 00:41:36,519 Dit model levert een winst van meer dan 4 miljard op voor de overheid. 667 00:41:37,519 --> 00:41:40,679 Dat koopkracht kan stijgen zien we in Namibië. 668 00:41:40,679 --> 00:41:42,679 Maar een exacte projectie van koopkracht 669 00:41:42,679 --> 00:41:45,280 is met dit statisch model niet mogelijk. 670 00:41:45,280 --> 00:41:47,000 Maar deze mensen houden ook rekening 671 00:41:47,000 --> 00:41:49,600 met blijvende inkomsten en kosten van de overheid. 672 00:41:49,600 --> 00:41:53,920 De prijs voor de lancering van het basisinkomen is 0 euro 673 00:41:53,920 --> 00:41:57,520 mits het privatiseren van enkele overheidsbedrijven. 674 00:41:57,520 --> 00:42:02,000 Beste Pierre, Ismaël en Axelle, zijn jullie echt zeker van dit model? 675 00:42:02,200 --> 00:42:03,640 Ja. - Absoluut. 676 00:42:03,640 --> 00:42:05,640 Er wordt de facto bespaard, 677 00:42:05,640 --> 00:42:08,600 zonder dat de dienstverlening achteruitgaat. 678 00:42:08,600 --> 00:42:12,000 Want het systeem zit veel simpeler in elkaar. 679 00:42:12,000 --> 00:42:16,200 Je begint eigenlijk met een schone lei. 680 00:42:16,200 --> 00:42:21,160 Er zijn geen politieke a priori's of ideologiëen. 681 00:42:21,000 --> 00:42:23,919 Nogmaals, waarom zou je het doen? 682 00:42:23,919 --> 00:42:27,440 Waarom zou je aan rijke mensen het basisinkomen geven? 683 00:42:27,440 --> 00:42:30,000 Dat iemand me dat simpele gegeven eens uitlegt. 684 00:42:30,280 --> 00:42:34,880 Het basisinkomen is voor iedereen. Dat is het verschil. 685 00:42:34,880 --> 00:42:40,880 Sommigen hebben niet door dat ze in feite het liefst de rijken willen uitsluiten 686 00:42:40,880 --> 00:42:44,280 Dat is ook mensen uitsluiten. 687 00:42:44,280 --> 00:42:48,960 Een basisiinkomen sluit niemand uit. Het is geen klassenstrijd. 688 00:42:48,960 --> 00:42:50,720 Het gaat om het menselijke. 689 00:42:50,500 --> 00:42:53,000 Dat probleem is ook geregeld. 690 00:42:53,000 --> 00:42:56,000 (Applaus) 691 00:42:55,920 --> 00:42:59,360 Politici zijn bang dat als je mensen te veel stimuleert, 692 00:42:59,360 --> 00:43:03,840 dat ze eisen gaan stellen en mondige burgers worden. 693 00:43:03,840 --> 00:43:06,160 Daar zijn politici bang voor. 694 00:43:06,160 --> 00:43:09,360 In Otjivero kon je dat proces van empowerment zien. 695 00:43:09,360 --> 00:43:14,440 Ze konden hun verhaal doen en zelfs tegen de president zeggen: 696 00:43:14,440 --> 00:43:17,360 Als u nog twijfels hebt over het basisinkomen. 697 00:43:17,360 --> 00:43:20,400 kom dan met ons in Otjivero praten. 698 00:43:20,400 --> 00:43:25,320 Het is niet zo dat er in de politiek niet over gesproken wordt. 699 00:43:25,320 --> 00:43:31,600 Veel politici in Duitsland, Zwitserland en Canada spreken er wel over. 700 00:43:31,600 --> 00:43:34,880 Het zal binnenkort op de politieke agenda staan. 701 00:43:35,000 --> 00:43:37,680 Een van de problemen met basisinkomen 702 00:43:37,680 --> 00:43:44,720 is dat je binnen elke partij zowel voorstanders als tegenstanders 703 00:43:44,720 --> 00:43:50,640 en soms zeer emotionele voorstanders en tegenstanders vindt 704 00:43:50,640 --> 00:43:53,379 en dat maakt het natuurlijk moeilijker om vooruit te gaan. 705 00:43:53,379 --> 00:43:56,430 Omdat het moeilijk is voor een partij om genoeg eenheid te vinden 706 00:43:56,430 --> 00:43:59,280 binnen de partij omdat idee te verdedigen. 707 00:43:59,280 --> 00:44:01,480 Voor mij bewijst dat ook dat het een idee is 708 00:44:01,480 --> 00:44:03,640 van de toekomst en niet van het verleden, 709 00:44:03,640 --> 00:44:06,720 want die links-rechts polarisatie is een illusie. 710 00:44:06,720 --> 00:44:12,286 Het komt voort uit ons parlementair systeem dat van de 19e eeuw dateert. 711 00:44:12,286 --> 00:44:17,592 De enige Belgische partij met het basisinkomen in hun programma 712 00:44:17,592 --> 00:44:20,000 is de piratenpartij. 713 00:44:27,840 --> 00:44:30,920 Basisinkomen nu, is hun boodschap. 714 00:44:30,920 --> 00:44:35,309 Er wordt niet gediscussieerd over een ander economisch paradigma 715 00:44:35,309 --> 00:44:37,880 of een andere manier om de welvaartsstaat op te bouwen, 716 00:44:37,880 --> 00:44:40,110 omdat iedereen vastzit in ‘dit hebben we nu’ 717 00:44:40,110 --> 00:44:41,879 en ‘we durven daar niet meer buiten’, 718 00:44:41,879 --> 00:44:44,280 want we moeten onze kiezers aan ons binden 719 00:44:44,280 --> 00:44:47,079 en tevreden houden en die geloven daar niet in. 720 00:44:47,079 --> 00:44:52,400 En elke nieuwe partij, zeker als die er een is met frisse en goede ideeën, 721 00:44:52,400 --> 00:44:55,319 die zijn gevaarlijker dan als het een idioot 722 00:44:55,319 --> 00:44:57,840 is die daar wat zever komt vertellen. 723 00:44:57,840 --> 00:45:01,239 En wij waren een heel gevaarlijke partij in die zin 724 00:45:01,239 --> 00:45:04,210 omdat we wel degelijk een sterk imago hadden, 725 00:45:04,210 --> 00:45:06,120 we hadden dat wel goed voorbereid en zo. 726 00:45:06,120 --> 00:45:11,380 Duchatelet kwam eind jaren ’90 ook met een duidelijk voorstel voor basisinkomen 727 00:45:11,380 --> 00:45:13,579 met zijn partij Vivant. 728 00:45:13,579 --> 00:45:15,909 Wij hebben ook veel stemmen gehad tussen haakjes. 729 00:45:15,909 --> 00:45:19,840 We hadden 1 stem op 40 in 1999 voor een partij 730 00:45:19,840 --> 00:45:21,840 die amper op televisie is geweest. 731 00:45:21,840 --> 00:45:24,040 Dus dat is enorm. 732 00:45:24,040 --> 00:45:27,000 Zodra dan, na die verkiezingen heeft men hier in Belgie 733 00:45:27,000 --> 00:45:29,259 onmiddellijk die kiesdrempel ingevoerd, 734 00:45:29,259 --> 00:45:32,526 om zeker te zijn dat we er de volgende keer toch niet zouden geraken. 735 00:45:53,176 --> 00:45:56,563 Voor het profijt van de rijken moeten de werknemers wijken. 736 00:45:57,483 --> 00:46:01,320 Het is dringend noodzakelijk. 737 00:46:01,320 --> 00:46:04,840 om een progressief beleid van herverdeling in te voeren. 738 00:46:04,840 --> 00:46:07,800 En een nieuw systeem van inkomensherverdeling 739 00:46:07,800 --> 00:46:11,480 waarin mensen het recht hebben op zekerheid 740 00:46:11,480 --> 00:46:14,400 om in de moderne maatschappij te leven. 741 00:46:14,400 --> 00:46:17,120 Als het basisinkomen geen deel uitmaakt 742 00:46:17,120 --> 00:46:19,440 van dat progressieve beleid, 743 00:46:19,440 --> 00:46:24,680 moeten we ons terecht zorgen maken over wat er gebeurt. 744 00:46:24,000 --> 00:46:28,919 En daarom is die utopie en die droom belangrijk om mensen hoop te geven 745 00:46:28,919 --> 00:46:31,040 en om mensen de boodschap te geven 746 00:46:31,040 --> 00:46:34,400 ‘het is niet fout om optimistisch en hoopvol te zijn’. 747 00:46:34,400 --> 00:46:37,240 ‘Indignez-vous, engagez-vous’ 748 00:46:37,240 --> 00:46:40,079 zegt hij en daar ben ik het erg mee eens 749 00:46:40,079 --> 00:46:44,640 ‘denk na over uw wereld, uw bestaan, uw job en uw leven 750 00:46:44,640 --> 00:46:48,519 en probeer van daaruit iets te betekenen in de wereld 751 00:46:48,519 --> 00:46:52,239 en wacht niet tot een of andere grote leider 752 00:46:52,239 --> 00:46:54,000 van bovenaf zegt ‘van zo moet het’. 753 00:46:53,840 --> 00:46:59,480 Als we toelaten dat de samenleving steeds ongelijker wordt, 754 00:46:59,480 --> 00:47:03,920 en dat de onzekerheid voor veel mensen groter wordt, 755 00:47:03,920 --> 00:47:05,920 is dat onrustbarend. 756 00:47:30,000 --> 00:47:34,120 Een maatschappij met minder onzekere en boze mensen, 757 00:47:34,120 --> 00:47:37,519 zou een basisinkomen daar echt voor kunnen zorgen? 758 00:47:37,519 --> 00:47:40,599 Het basisinkomen roept ook veel nieuwe vragen op, 759 00:47:40,599 --> 00:47:43,039 want wat doen we met immigratie 760 00:47:43,039 --> 00:47:45,960 als je enkel in België een basisinkomen hebt? 761 00:47:45,960 --> 00:47:48,600 Zou de invoering niet op Europees vlak 762 00:47:48,600 --> 00:47:51,519 en zelfs wereldwijd onderzocht moeten worden? 763 00:47:51,519 --> 00:47:55,120 Of spreken we dan pas over een echte utopie? 764 00:47:55,120 --> 00:48:03,079 Ja, ik zal u zeggen ‘het is niet denkbaar van het niet te doen’. 765 00:48:03,079 --> 00:48:08,880 Ja, omdat een 8% van de mensen produceren eigenlijk alles wat nodig is. 766 00:48:08,880 --> 00:48:15,159 En die 92% anderen dan, moeten we daar perse werk voor gaan uitvinden, 767 00:48:15,159 --> 00:48:18,539 in een administratie of weet ik veel om ze geld te geven? 768 00:48:18,539 --> 00:48:20,210 Nee geef gewoon geld aan iedereen. 769 00:48:20,360 --> 00:48:26,360 Mensen zijn bang voor het systeem van basisinkomens. 770 00:48:26,360 --> 00:48:32,520 Want het stopt niet bij honderd Namibische dollar voor de armen. 771 00:48:32,520 --> 00:48:35,200 Het raakt veel problemen. 772 00:48:35,200 --> 00:48:39,600 Bij elk nieuw idee 773 00:48:39,600 --> 00:48:44,160 of elk idee dat oude problemen aankaart, 774 00:48:44,160 --> 00:48:49,000 is de grootste uitdaging om ruimdenkend te zijn. 775 00:49:22,520 --> 00:49:26,640 Dit is mijn leven. Niet alleen mijn werk, maar mijn leven. 776 00:49:59,000 --> 00:50:03,480 Geef toe, stof om over na te praten tijdens de familiediners 777 00:50:03,480 --> 00:50:04,960 die u te wachten staan. 778 00:50:04,960 --> 00:50:07,080 Als u extra argumenten zoekt, 779 00:50:07,080 --> 00:50:09,759 op onze Facebook-pagina vindt u nog meer informatie 780 00:50:09,759 --> 00:50:14,119 over het berekeningsmodel van Ismaël, Pierre en Axelle. 781 00:50:14,119 --> 00:50:17,320 En voor wie dat basisinkomen een belachelijk idee vindt, 782 00:50:17,320 --> 00:50:23,239 nog dit, stemrecht voor vrouwen was dat ook in een niet zo ver verleden. 783 00:50:23,239 --> 00:50:26,879 Rest me nog u een menselijk warm jaareinde toe te wensen 784 00:50:26,879 --> 00:50:29,800 en een nieuw jaar met enkel aangename verrassingen. 785 00:50:29,800 --> 00:50:34,200 Ik zie u graag terug voor een nieuwe Panorama op donderdag 8 januari. 786 00:50:34,200 --> 00:50:36,200 Bedankt voor het kijken.